zondag 6 februari 2011

De herinneringen van John Watson, M.D.

Arthur Conan Doyle,
A Study in Scarlet (GB 1887)
Novelle, 90 pp.
gratis te hier te downloaden: http://www.gutenberg.org/ebooks/244
Nederlandse titel: Een studie in rood


De eerste Sherlock Holmes! Niet mijn eerste Sherlock Holmes, want ik heb vroeger al met veel plezier The Hound of the Baskervilles gelezen, maar het werk waarin de legendarische speurneus voor het eerst opgevoerd wordt. Ik vond het lastig om het te lezen zonder te denken aan de bijzonder geestige Sherlock Holmes-verfilmingen die de BBC vorig jaar uitzond en die in 2010 spelen. Sherlock is daarin een nerd, die voortdurend als een razende smst en googlet en Dr. Watson is net terug uit Irak. In Victoriaans Engeland zocht niemand er wat achter dat de twee heren samenwoonden, maar in de serie uit 2010 wordt dat gegeven mooi uitgebuit. Iedereen gaat er automatisch en terloops van uit dat Holmes en Watson een homostel zijn, tot grote irritatie van Watson, die achter een interessante dame aanzit en tot volledige onverschilligheid van Holmes die geen enkele interesse in seks heeft, maar alleen in zijn criminologische puzzels.

De eerste aflevering van de BBC-serie heette A Study in Pink en alleen het begin ervan is op A Study in Scarlet gebaseerd, dat onmiddellijk alle handelsmerken van de Holmesmysteries vertoont. Holmes is een wereldvreemde monomaan die er tot ergernis van Watson nog maar net achter is gekomen dat de Aarde om de zon draait en niet andersom, waarop Holmes gepikeerd riposteert:
"What the deuce is it to me?" he interrupted impatiently; "you say that we go round the sun. If we went round the moon it would not make a pennyworth of difference to me or to my work."
Holmes legt hooghartig uit dat hij juist daarom zo briljant is: hij houdt zich uitsluitend bezig met de dingen die relevant zijn voor de zaken waarvoor hij als consulting detective (de enige ter wereld) ingeschakeld wordt en met de rest belast hij zijn brein niet. De rechercheurs van Scotland Yard zijn klunzen, die de zaak alleen kunnen oplossen met veel hulp van Sherlock Holmes en daarna zelf met de eer gaan strijken. Maar dat vindt Holmes niet erg. Zo is hij nou ook wel weer.

In A Study in Scarlet hebben we een bloedige moord in een onbewoond huis, met aanwijzingen zoals woorden geschreven in bloed, wielensporen, voetafdrukken, sigarettenpeuken, etcetera, waaruit Holmes moeiteloos lengte en uiterlijk van de dader afleidt en precies kan vertellen wat er allemaal gebeurd is, terwijl de politie vertwijfeld  in het duister tast.

Halverwege het verhaal flitsen we ineens geheel onverwacht naar Utah in de VS en dat ging zo abrupt dat ik even dacht dat ik het verkeerde boek terecht was gekomen, maar Doyle weet de twee verhalen keurig samen te laten komen en op een ontknoping uit te laten lopen. Het gebeuren in Utah is een melodrama van de bovenste plank, met vrouwen met kleine witte handjes en onschuldige blonde lokken en dergelijke, wat voor ons allemaal nogal moeilijk te verteren is, maar voor de Victorianen waarschijnlijk aangenaam stereotyp was.

Het hardst heb ik moeten lachen om deze (in het geheel niet komisch bedoelde) uitspraak van Holmes, die van een heerlijke gedateerdheid is:
There is no branch of detective science which is so important and so much neglected as the art of tracing footsteps.
A Study in Scarlet is lang niet zo goed en spannend als The Hound of the Baskervilles, maar het is vermakelijk leesvoer voor als je naar een leuk tussendoortje zoekt. En mocht je de recente BBC-serie ergens tegenkomen: dat is echt een aanrader.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten